Vorige week vroeg iemand in het atelier me nog hoe lang het eigenlijk duurde voor je een volledig servies gemaakt hebt. Een vraag die ik best vaak krijg.
Wel, als je een pottenbakker bent en het servies moet in je eigen kast belanden, reken dan maar op een tienjarenplan
Ja er zijn nu éénmaal altijd workshops en bestellingen die voor gaan.
Ja er zijn nu éénmaal altijd workshops en bestellingen die voor gaan.Ik moet bekennen dat wij hier eten uit een bont allegaartje mislukkelingen.. Schalen met een barstje in, of borden die ietwat scheefgetrokken zijn in de oven, tassen met mislukte oortjes, kommetjes met voetjes die niet helemaal mijn gedacht zijn, of stukken met kleine glazuurfoutjes.
Nu ik het zo neerpen, doet het me een beetje denken aan die prachtige metafoor van de timmerman die zijn eigen huis pas op het laatste van zijn carrière bouwde. En hierbij beloof ik aan mezelf: Met Kerstmis eten wij uit een mooi samen passend servies van eigen hand!
Maar om terug te komen op de vraag, hoe lang duurt het nu van maken tot gebruiksklaar?
Vaak denken mensen die komen draaien, dat ze hun resultaat onmiddellijk kunnen meenemen,. Meestal hebben ze wel vaag iets horen waaien over bakken maar ze denken dat ik dat vlug nog eventjes 10 minuten ga bakken terwijl ze de klei van hun handen wassen en wat rond snuisteren in mijn winkeltje.
Dan volgt de teleurstelling. In een wereld van instant, nu, direct en onmiddellijk valt het niet altijd in goede aarde dat potten maken een proces van weken is.
Maken
Eerst is er het draaien van de pot. Dat kan op 10 minuten. (haha, mits enige ervaring uiteraard)
Afwerken
Dan kan je eventueel afdraaien, een voetje aan je pot draaien of een oor aanzetten. Dit gebeurt in de lederharde fase, dat kan al de de dag erna. Als je de potten onder plastiek bewaart, kan het ook de week erna. Zo gaat dat bijvoorbeeld in workshopreeksen.
Drogen
Daarna moeten de stukken drogen, 1 tot 2 weken maar bij cursisten wacht ik altijd 2 weken zodat ik zeker weet dat ze droog zijn.
Bakken
Dan volgt wat we noemen de "biscuitbak" op 950 graden, aan 80 per uur naar boven tot aan 650 en dan in een drietal uur naar 950 graden , daar blijft de oven een halfuurtje pendelen vooraleer hij traag afkoelt. Reken maar een twaalftal uur voor je oven kunt openen.
Eventjes technisch: Het belangrijkste punt hier is de kwartsprong rond 573 graden. Van zodra we daar zitten, is het proces ook onomkeerbaar,vanaf hier "versteent" de klei. Je kunt de klei dus niet meer in water leggen zodat hij weer zacht en bruikbaar wordt.
Glazuren
Nu is het klaar?
Nee, nu heb je iets als bloempotjes, wel al stevig gebakken maar nog ongeglazuurd, dus je kunt er nog niet uit eten of drinken.
Dus we gaan eerst glazuren. Glazuur bestaat -kort door de bocht- uit een smeltmiddel, een glasvormer, een stabilisator en eventueel wat oxides en andere stoffen die voor kleur, effect of textuur zorgen. Glazuur aanbrengen kan met de kwast, door te dompelen of in de spuitcabine;
Glazuurbak
Na eventjes drogen kunnen de potjes dezelfde avond al terug in de oven.
Hier duurt het bakproces iets korter ( een uur of 8) naargelang het glazuur dat je gebruikt en waar de stukken voor dienen, gaat de oven naar een temperatuur tussen de 1060 en de 1300 graden. Terug traag afkoelen....
en dan kunnen we EINDELIJK koffie drinken uit die zelfgemaakte kopjes.
Pfff, wat duurt het lang! Ik hoor het je denken tot hier. En ja, dat is wel zo.
En wie mij een beetje kent, weet dat ik zelf niet van de geduldigste ben.
Maar klei is nu éénmaal zo'n boeiende natuurlijke materie met eindeloze mogelijkheden.
En ieder deeltje van het proces is ongelofelijk fascinerend.
En na meer dan 20 jaar maakt mijn hart nog altijd een sprongetje als ik de oven opendoe!
Dus ja, het wachten meer dan waard!